Net zoals voor elk ander risico bereidt de overheid zich voor om bij een eventueel nucleair ongeval snel en efficiënt te kunnen reageren. Via een nieuwe nationale informatiecampagne zullen de burgers worden geïnformeerd over het nucleair risico en hoe zij zich kunnen voorbereiden op een ongeval. Het Crisiscentrum zal deze campagne coördineren, maar het FANC speelt hierbij een belangrijke rol.
Noodplan als sluitstuk van uitgebreide preventie
Elke uitbater van een nucleaire installatie moet er voor instaan dat haar installatie zo veilig mogelijk is. Er zijn heel strenge veiligheidsvoorschriften van toepassing en het FANC ziet daar in samenwerking met Bel V en andere erkende instellingen op toe.
Ondanks alle veiligheidsvoorzieningen, controles en preventieve maatregelen is een incident echter nooit volledig uit te sluiten. Verschillende procedures en noodplannen moeten ervoor zorgen dat de gevolgen van een eventueel ongeval beperkt blijven.
Nieuw noodplan: wat zijn de belangrijkste aanpassingen?
Het geactualiseerde nucleair en radiologisch noodplan werd vandaag (6/03/2018) officieel gepubliceerd in het Staatsblad. De voornaamste aanpassingen:
- De indeling van een noodsituatie in drie fasen: noodsituatie, overgangsfase en nazorgfase. Dit moet een beter overzicht geven in het verloop van de noodsituatie en de daaraan gekoppelde opdrachten van de verschillende betrokken diensten.
- De rol van de lokale actoren (burgemeester en gouverneur): onder bepaalde voorwaarden kunnen zij zelf de eerste dringende maatregelen nemen ter bescherming van de bevolking en het leefmilieu.
- Onderscheid tussen:
- de zone waar maatregelen worden voorbereid ter bescherming van de bevolking: 20 kilometer voor schuilen en predistributie van jodium en 10 kilometer voor evacuatie (4 kilometer voor de regio Mol – Dessel)
- de zone waar de mogelijkheid bestaat om de maatregelen uit te breiden op basis van een uitgewerkte strategie: 100 kilometer voor schuilen en predistributie van jodium en 20 kilometer voor evacuatie.
- Verder operationaliseren van de afspraken met de buurlanden op basis van contacten tussen homologe organisaties.
De rol van de burger: zich informeren, zich voorbereiden
Net zoals de overheid kan de burger zich voorbereiden op een nucleair ongeval. Het is belgangrijk dat burgers zich vooraf correct informeren over het nucleaire risico, dit kan onder ander via de website www.nucleairrisico.be. Daar kan men alle info over de voorbereiding op een eventueel nucleair ongeval vinden, onder andere over de ‘schuilmaatregel’. Schuilen is namelijk de eerste en belangrijkste beschermingsmaatregel bij een nucleair ongeval.
Burgers kunnen zich ook inschrijven op het alarmeringssysteem BE-Alert (www.be-alert.be), daarmee worden ze snel verwittigd bij een eventueel ongeval. Bovendien kan elk gezin zich voorbereiden op een noodsituatie door samen een noodplan op te maken via de website: www.mijnnoodplan.be.
Jodiumtabletten: preventieve predistributie
Mensen die in een zone van 20 kilometer rond een nucleaire site wonen en mensen die behoren tot de kwetsbare doelgroepen worden aangemoedigd om een doosje jodiumtabletten af te halen bij de apotheek. Samen met het doosje jodium zal iedereen een informatiebrochure ontvangen.
De inname van stabiel jodium biedt bescherming tegen de mogelijke gevolgen van het nucleaire incident met een lozing van radioactief jodium, namelijk schildklierkanker. Jodiumtabletten bieden echter geen bescherming tegen andere radioactieve stoffen. Daarom is schuilen steeds noodzakelijk.
Op basis van het advies van de Hoge gezondheidsraad en andere wetenschappelijke adviesraden is het beleid inzake de jodiumdistributie geactualiseerd:
- In de 20 kilometer zones rond een nucleaire installatie (10 kilometer voor Fleurus) is het aangeraden dat alle burgers en collectiviteiten een doosje jodiumtabletten gaan afhalen bij de apotheek.
- Aangezien de kans op schildklierkanker sterk daalt naargelang de leeftijd en de afstand tot het incident, zullen buiten de zone van 20 kilometer (concreet in heel het land) kwetsbare doelgroepen actief aangemoedigd worden om jodiumpillen af te halen bij de apotheek. Dit houdt concreet in:
- Doelgroepen: kinderen, jongeren tot en met 18 jaar, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven
- Collectiviteiten: op heel het Belgische grondgebied zullen collectiviteiten die bezig zijn baby’s en kinderen (kinderopvang, lagere en middelbare scholen, kinderdagverblijven, …) worden gevraagd om uit voorzorg jodiumtabletten af te halen.
Niemand zal echter worden uitgesloten van deze preventieve beschermingsmaatregel. Burgers die niet tot deze specifieke kwetsbare doelgroepen behoren, kunnen desalniettemin toch een doosje jodiumpillen afhalen bij de apotheek. Het kan bijvoorbeeld gaan om grootouders die de kleinkinderen op bezoek krijgen.
Informatiecampagne: “Weet jij wat te doen bij een nucleair ongeval?”
De komende weken en maanden zal het Crisiscentrum samen met zijn partners verschillende initiatieven nemen om de burger te informeren over het nucleaire risico en de manier waarop de burger zich kan voorbereiden:
- De website www.nucleairrisico.be geeft gedetailleerde informatie over alle aspecten van het nucleaire risico, onder andere via een uitgebreide FAQ-lijst. Voor de betrokken collectiviteiten is er op website een module om eenvoudig het aantal jodiumtabletten te bereken, vervolgens kunnen het aantal doosjes afgehaald worden bij de apotheek.
- Iedereen die een doosje jodiumtabletten afhaalt bij de apotheek, zal een praktische informatiebrochure ontvangen. Deze brochure zal ook beschikbaar zijn via de gemeenten die zich bevinden in de 20 kilometer zone.
- Er zullen informatiesessies worden georganiseerd voor professionelen uit de gezondheidssector (artsen, gynaecologen, apothekers, …), om zodoende de patiënten goed te inlichten.
- Op vraag van steden en gemeenten, zullen er in heel het land informatiesessies worden georganiseerd. Tijdens deze informatiesessies kunnen mensen hun vragen stellen aan diverse experts.
- Een video over het nucleair risico en informatie over de juiste beschermingsmaatregelen zal verspreid worden via sociale media.