FANC informeert luchtvaartsector over impact van kosmische straling

 Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) sensibiliseert de luchtvaartsector vandaag rond de gevaren van kosmische straling. Kosmische straling is ioniserende straling uit de ruimte. Een fractie van die straling bereikt het aardoppervlak en draagt zo bij tot de natuurlijke stralingsdosis waaraan mensen worden blootgesteld. Zowel natuurlijke als kunstmatige radioactiviteit houden risico's in voor de mens en het milieu. Op het aardoppervlak zijn we beter beschermd tegen de kosmische straling, maar hoe hoger in de atmosfeer, hoe groter de blootstelling aan de straling. Daarom besteedt het FANC extra aandacht aan de sensibilisering van luchtvaartmedewerkers, die zich lange tijd op grote hoogte bevinden.

Op het aardoppervlak zijn we dubbel beschermd tegen de kosmische straling: enerzijds wordt een groot deel van de straling geabsorbeerd door de aardatmosfeer en anderzijds zorgt het magnetische veld ervoor dat de kosmische deeltjes van hun baan afwijken. Hogerop neemt de bescherming door de atmosfeer alsmaar af en wordt de blootstelling aan kosmische straling dus groter. Bovendien neemt de bescherming door het magnetisch veld van de aarde af in de buurt van de polen. Dat heeft dus een impact op luchtvaartmedewerkers, die zich gedurende lange tijd op grote hoogte bevinden. Voor mensen die beroepsmatig worden blootgesteld aan ioniserende straling, ligt de blootstellingslimiet op 20 millisievert (mSv) per jaar, maar vanaf een blootstelling van 6 mSv/jaar wordt er al gezorgd voor specifiek medisch toezicht voor luchtvaartmedewerkers.

Om te voorkomen dat hun werknemers overmatig aan ioniserende straling worden blootgesteld, moeten Belgische luchtvaartmaatschappijen de jaarlijkse dosiswaarden per personeelslid laten berekenen op basis van de vliegplannen (vliegtijd, hoogte, traject, enzovoort). Die gegevens per werknemer moeten ze vervolgens doorgeven aan het FANC. Voor 2017 (meest recente cijfers) ontving het FANC gegevens voor 4.476 personeelsleden van luchtvaartmaatschappijen. Bij 3.141 van hen (70 %) lagen de waarden hoger dan 1 mSv/jaar. Het gemiddelde lag op 1,15 mSv/jaar en de hoogste geregistreerde waarde bedroeg 5,88 mSv/jaar. Daarmee bleven alle luchtvaarmedewerkers dus onder de drempel van 6 mSv/jaar voor extra toezicht.

Afbeelding verwijderd.

Om hoge doses te vermijden, moeten vliegmaatschappijen rekening houden met de verwachte blootstelling bij het opstellen van de werkschema’s van hun medewerkers. Ze moeten hun werknemers bovendien informeren over de gezondheidsrisico’s die hun werk met zich meebrengt. Bijzondere aandacht gaat uit naar zwangere personeelsleden. De dosis waaraan een ongeboren kind wordt blootgesteld, moet immers zo laag mogelijk blijven. Gedurende de totale duur van de zwangerschap moet de blootstelling aan straling zeker lager dan 1 mSv blijven. Het FANC vraagt ook aan de maatschappijen om de doses waaraan het vliegtuigpersoneel wordt blootgesteld aan de arbeidsarts over te maken.

Vandaag nodigt het FANC de verschillende stakeholders uit de luchtvaartsector uit om hen te informeren en te sensibiliseren rond de risico’s van kosmische straling. De deelnemers zullen er ook actuele info over de regelgeving krijgen.