Radiologische meetcel oefent op snelle en accurate metingen en optimale samenwerking
Het is dinsdag 25 oktober, 8.30 uur ’s ochtends. Verschillende vrachtwagens komen aangereden op de parking van de sporthal van de gemeente Engis. De leden van de radiologische meetcel van het Nationaal Crisiscentrum (NCCN) verzamelen zich daar onder leiding van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), want er is zonet een melding binnengelopen van een radioactieve uitstoot op de site van de kerncentrale van Tihange. Gelukkig gaat het slechts om een fictief scenario voor de nucleaire noodplanoefening die vandaag en morgen plaatsheeft in de provincies Luik en Namen. Dankzij dergelijke grootschalige oefeningen op het terrein zijn de verschillende instanties voorbereid voor wanneer er zich een echt nucleair of radiologisch incident zou voordoen in ons land.
De radiologische meetcel bestaat uit het FANC, de Civiele Bescherming, Defensie, het Federaal Agent- schap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV), het nucleair onderzoekscentrum SCK CEN en het Nationaal Instituut voor Radio-elementen (IRE). Voor deze oefening – en in reële situaties – begeven leden van elk van die instanties zich op vraag van het Nationaal Crisiscentrum naar het basiskamp op het terrein en naar de hoofdkantoren van het NCCN in Brussel. Op het terrein gebeuren de metingen met behulp van mobiele meetploegen, een helikopter (op 25 oktober) en een drone (op 26 oktober) en in Brussel worden de meetresultaten geanalyseerd. In echte crisissituaties wordt er ook een evaluatiecel opgericht die beschermingsmaatregelen voor bevolking en leefmilieu voorstelt aan de regering, maar dat aspect komt niet aan bod tijdens deze oefening. Voor het basiskamp kon de radiologische meetcel rekenen op de logistieke ondersteuning van de gemeente Engis.
Thibault Vanaudenhove van het FANC coördineert deze noodplanoefening: “We organiseren jaarlijks oefeningen, maar vanwege de COVID-crisis was het al even geleden dat we nog op het terrein hadden geoefend. Bovendien is deze oefening omvangrijker dan gewoonlijk, omdat we ook de coördinatie en de communicatie tussen de verschillende actoren willen testen. Normaal gezien voert elke betrokken organisatie interne oefeningen uit om haar eigen crisisbeheer te testen, maar ditmaal is er dus een grootschalige ontplooiing van alle betrokkenen op het terrein.”
Als er zich een nucleair ongeval voordoet, dan is het belangrijk om snel en nauwkeurig de radioactiviteits- niveaus over een uitgestrekt gebied in kaart te brengen en een inschatting te maken van de impact op bevolking en leefmilieu. In eerste instantie gaan de meetploegen ter plaatse, daarna worden vaak helikopters ingezet waaraan meettoestellen worden bevestigd, om zo in een bredere perimeter de radioactief besmette gebieden te kunnen bepalen. Tegenwoordig wordt ook gebruikgemaakt van drones. Die zijn eerder nuttig voor de screening van kleinere gebieden zoals specifieke percelen of landbouwgronden. Een bijkomend voordeel van drones is dat ze ook boven de betrokken site zelf kunnen vliegen.
Minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing Annelies Verlinden was ook aanwezig tijdens de noodplanoefening in het basiskamp en concludeert: “Het zijn de dingen die we het vaakst doen, die we het beste kunnen. En het snelst. Want snelheid is een essentiële factor in crisisbeheer. Daarom is het belangrijk om regelmatig te oefenen. Elke dienst apart, maar ook – en vooral – allemaal samen. Dankzij oefeningen als die van vandaag weet iedereen wat er van hen wordt verwacht, en wat ze van anderen kunnen verwachten. Want in tijden van crisis moet je kunnen terugvallen op automatismen.”