Uitzonderlijk transport door België van delen van kerncentrale Fessenheim (Frankrijk)

Op maandag 6 december passeert er een transport van licht radioactief besmette materialen door ons land. Het gaat om delen van een stoomgenerator van de Franse kerncentrale van Fessenheim, die in de zomer van 2020 definitief van het elektriciteitsnet werd afgeschakeld. De ontmantelde stukken worden naar het Zweedse Studsvik gebracht voor verdere verwerking. Het traject loopt onder andere langs de Belgische binnenwateren. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC) heeft de nodige vergunningen voor het transport door België afgeleverd en heeft het schip ook gecontroleerd bij vertrek uit het Franse Neuf-Brisach, samen met de bevoegde autoriteiten van de andere landen waar het transport zal passeren.

Fessenheim, gelegen tussen Colmar en Mulhouse in de Elzas, was de oudste Franse kerncentrale en werd in 2020 definitief stilgelegd. Uitbater EDF wacht nog op het decreet dat de ontmanteling van de centrale vanaf 2025 mogelijk zal maken. In een eerste fase worden de licht radioactief besmette materialen van de site verwijderd.
 
  

                                 

Traject

Het transport heeft Frankrijk verlaten via Duitsland en keert nu via Nederland en België terug naar Frankrijk, naar de haven van Duinkerke, van waaruit de reis naar Zweden zal worden voortgezet. De Fransen willen het transport namelijk zoveel mogelijk op hun eigen grondgebied organiseren om hoofdzakelijk met hun nationale autoriteiten te kunnen werken. De havenkaaien van Duinkerke zijn bovendien goed toegankelijk, wat praktisch is voor het overladen van de cargo.

Het schip zal België binnenvaren ten noorden van Gent en zal vervolgens via Doornik naar Duinkerke varen. Het schip is te herkennen aan zijn 2 blauwe kegels of lichten. In het Vlaamse Gewest zal het schip twee beweegbare bruggen en vier sluizen passeren, in het Waalse Gewest komt het langs een beweegbare brug en twee sluizen.

Veiligheid

Er is geen gevaar voor de sluiswachters en de bevolking. Het gaat immers om zeer licht radioactief besmet materiaal, aangezien de delen van de stoomgenerator enkel in contact zijn gekomen met licht radioactief besmet water. Net als bij een waterkoker blijft er aan de binnenkant van een stoomgenerator een neerslag zitten. De radioactieve neerslag op de binnenwand van de generatordelen wordt scaling genoemd. Alle openingen van de generatordelen worden dichtgemaakt, zodat de neerslag hermetisch afgesloten is van de buitenwereld. De onderdelen worden langs de buitenkant ook schoongemaakt en het geheel wordt vervoerd in een gesloten binnenschip. 

                           

Ervaring voor de toekomst

Aan dit transport is heel wat voorbereidend werk voorafgegaan. Het FANC heeft al maanden van tevoren overlegmomenten gehouden met de lokale stakeholders (de politiediensten, de waterwegbeheerders, het Nationaal Crisiscentrum, enz.) en de betrokkenen uit de buurlanden (andere nucleaire regulatoren, de transportfirma, de uitbater van de kerncentrale, enz.). Daarmee is een goeie basis gelegd voor de toekomstige transporten vanuit Fessenheim, maar ook voor de ontmanteling van de Belgische kerncentrales in de komende jaren. De kerncentrale van Fessenheim werkte namelijk op basis van drukwaterreactoren, net zoals de Belgische kerncentrales in Doel en Tihange. België heeft al heel wat ervaring opgebouwd op het vlak van ontmanteling van nucleaire installaties en transporten zoals deze breiden die ervaring nog verder uit.